Các bộ môn và phòng thí nghiệm

Bộ môn Các Hệ thống Thông tin

FIT_DIS1

Tháng Mười Hai 10

Lịch sử hình thành và phát triển

Bộ môn Các hệ thống thông tin là một trong ba bộ môn ban đầu của Khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, được thành lập ngày 11 tháng 02 năm 1995 theo quyết định của Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội. Trải qua các giai đoạn phát triển, đến tháng 10 năm 1999, Bộ môn được chuyển về trực thuộc Khoa Công nghệ, ĐHQGHN. Từ tháng 9 năm 2004, khi Khoa Công nghệ Thông tin được tái thành lập tại Trường Đại học Công nghệ, Bộ môn Các hệ thống thông tin trở thành một trong bốn bộ môn chủ chốt của Khoa. Sứ mệnh của Bộ môn là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực Hệ thống thông tin, gắn liền với nhiệm vụ cốt lõi của Khoa và Nhà trường. Với đội ngũ cán bộ khoa học giàu kinh nghiệm và tâm huyết, Bộ môn luôn tiên phong trong việc tiếp cận trình độ quốc tế về đào tạo và nghiên cứu, theo định hướng chất lượng cao và bồi dưỡng nhân tài. Hiện nay, đội ngũ giảng viên cơ hữu của Bộ môn bao gồm 3 Phó Giáo sư, 3 Tiến sĩ, 1 ThS.GVC. Nhiều cán bộ của Bộ môn đã hoàn thành chương trình nghiên cứu sinh tại các trường đại học danh tiếng ở Mỹ, Canada, Pháp, Nhật Bản và Hàn Quốc, đồng thời Bộ môn cũng duy trì hợp tác chặt chẽ với nhiều giáo sư, giảng viên quốc tế từ các viện, trường uy tín trong vai trò giảng viên kiêm nhiệm. Trải qua 30 năm xây dựng và phát triển, tập thể và các cá nhân của Bộ môn đã vinh dự được trao tặng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý, minh chứng cho những đóng góp không ngừng nghỉ trong sự nghiệp giáo dục và nghiên cứu. Trong đó, nổi bật là 2 danh hiệu Nhà giáo Ưu tú được phong tặng cho PGS.TS. Hà Quang Thụy và PGS.TS. Lê Minh Khanh, 2 Huân chương Lao động hạng Ba, 2 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, 5 Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, 1 Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, 1 Kỷ niệm chương Bảo vệ An ninh Tổ quốc, 1 danh hiệu Quả cầu vàng Công nghệ thông tin, 5 Bằng khen và danh hiệu của Thành phố Hà Nội, cùng 18 Bằng khen của Giám đốc ĐHQGHN.

Công tác đào tạo

Bộ môn Các hệ thống thông tin đóng vai trò hạt nhân trong việc xây dựng và phát triển các ngành, chuyên ngành đào tạo về Hệ thống thông tin tại Khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Công nghệ. Các cán bộ của Bộ môn tham gia toàn diện vào hoạt động đào tạo ở cả ba bậc cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ, từ việc xây dựng khung chương trình, biên soạn đề cương chi tiết, giáo trình cho đến trực tiếp giảng dạy các học phần quan trọng. Các chương trình đào tạo do Bộ môn phụ trách đều được thiết kế theo định hướng tiếp cận các chuẩn quốc tế của Hiệp hội Máy tính (ACM) và Hội đồng Kiểm định Kỹ thuật và Công nghệ (ABET). Hiện nay, Bộ môn là đơn vị chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức đào tạo chương trình cử nhân ngành Hệ thống thông tin với chỉ tiêu tuyển sinh hằng năm khoảng 240 sinh viên, chương trình thạc sĩ chuyên ngành Hệ thống thông tin với quy mô khoảng 20 học viên mỗi năm, và chương trình tiến sĩ với khoảng 4 nghiên cứu sinh mới hàng năm. Từ năm 2013, các chương trình này đã được liên tục cập nhật, điều chỉnh để bắt kịp các xu hướng công nghệ hiện đại và tiệm cận với chương trình của các đại học hàng đầu thế giới như Đại học Quốc gia Singapore và Đại học Cornell (Hoa Kỳ). Về chuyên môn, Bộ môn đang phụ trách 18 học phần ở bậc đại học, tập trung vào khối kiến thức cơ sở ngành và chuyên ngành Hệ thống thông tin. Ở bậc sau đại học, Bộ môn đảm nhiệm 17 học phần chuyên ngành và giảng dạy khoảng 5 chuyên đề dành cho nghiên cứu sinh. Nhiều giáo trình, tài liệu tham khảo chất lượng đã được đội ngũ giảng viên biên soạn và xuất bản, tiêu biểu như “Cơ sở hệ thống thông tin” (Hà Quang Thuỵ, Nguyễn Ngọc Hoá, 2018), “Cơ sở dữ liệu nâng cao” (Nguyễn Tuệ, Nguyễn Hải Châu, Nguyễn Ngọc Hóa, 2015), và “Khai phá dữ liệu” (Nguyễn Hà Nam, Hà Quang Thụy, Nguyễn Trí Thành, 2013). Sau 30 năm, Bộ môn đã đào tạo thành công trên 1.500 cử nhân, 300 thạc sĩ và 40 tiến sĩ, góp phần cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao quan trọng cho ngành công nghệ thông tin của đất nước.

Công tác nghiên cứu

Hoạt động nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo của Bộ môn Các hệ thống thông tin tập trung vào việc phát triển các hệ thống thông tin hiện đại, thông minh và thích ứng, dựa trên các trụ cột chính là tối ưu hóa nghiệp vụ, khoa học dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, an ninh và chuyển đổi số bền vững. Các định hướng này được cụ thể hóa thành ba hướng ưu tiên, bám sát các nhóm công nghệ chiến lược quốc gia. Hướng thứ nhất là Không gian dữ liệu và tri thức, tập trung vào hạ tầng dữ liệu phân tán, liên vận và quản trị chất lượng. Hướng nghiên cứu này trực tiếp góp phần hiện thực hóa các công nghệ chiến lược về điện toán đám mây và dữ liệu lớn, hướng tới xây dựng các trung tâm dữ liệu quy mô lớn, kiến trúc data fabric/mesh và các nền tảng phân tích thời gian thực. Hướng thứ hai là Hệ thông minh và Ứng dụng chiến lược, phát triển các hệ thống tự hành, ra quyết định minh bạch và tích hợp trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI). Đây là hướng đi cốt lõi, gắn liền với nhóm công nghệ chiến lược về trí tuệ nhân tạo, trong đó các cán bộ của Bộ môn như PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hóa và PGS.TS. Nguyễn Trí Thành đã có nhiều công trình nghiên cứu về hệ thống thông minh, học máy và khai phá dữ liệu. Các sản phẩm tiêu biểu trong giai đoạn 2015-2025 như Trợ lý ảo cho người Việt – VAV (2015) và Hệ thống hỗ trợ học lập trình CodeOnline (2024) là minh chứng cho năng lực triển khai các ứng dụng AI trong thực tiễn, đặc biệt trong các lĩnh vực chiến lược như giáo dục thông minh. Hướng ưu tiên thứ ba là An ninh không gian số, đảm bảo an toàn, tin cậy và minh bạch cho các hệ thống thông tin. Hướng đi này đáp ứng trực tiếp yêu cầu của nhóm công nghệ chiến lược về an ninh mạng, nhằm phát triển các giải pháp bảo vệ hạ tầng trọng yếu và cơ sở dữ liệu quốc gia. Giai đoạn 2015-2025 ghi nhận nhiều thành tựu đột phá của Bộ môn trong lĩnh vực này, thể hiện qua các đề tài cấp nhà nước như KC.01.19/16-20 về quản lý rủi ro an toàn thông tin trong Chính phủ điện tử và KC.01.06/21-30 về giải pháp an ninh mạng lõi trong trung tâm dữ liệu. Các sản phẩm khoa học công nghệ như bộ giải pháp UET.SRA, UET.SIR, UET.NetIPS (2021) cùng các bằng độc quyền sáng chế về phương pháp phát hiện mã độc (2023, 2025) và ngăn chặn xâm nhập mạng (2024) đã khẳng định vị thế tiên phong của Bộ môn trong nghiên cứu và phát triển các sản phẩm an ninh mạng “Make in Vietnam”. Các hoạt động nghiên cứu của Bộ môn được triển khai hiệu quả thông qua sự hợp tác chặt chẽ với Phòng thí nghiệm Công nghệ Tri thức (KTLab) và mạng lưới đối tác quốc tế uy tín như Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản (JAIST), Đại học Tohoku (Nhật Bản), và Đại học Quản lý Singapore.

Đội ngũ giảng viên

Hiện nay, Bộ môn có đội ngũ giảng viên gồm: 6 Phó Giáo sư, Tiến sĩ; 1 Giảng viên chính, Thạc sĩ; 6 Tiến sĩ; 3 Thạc sĩ; cùng nhiều sinh viên xuất sắc tiếp tục ở lại công tác, làm cán bộ nguồn. Nhiều cán bộ của Bộ môn đã hoàn thành nghiên cứu sinh tại các trường đại học danh tiếng ở Mỹ, Canada, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc… Đồng thời, Bộ môn cũng hợp tác với nhiều giáo sư, giảng viên quốc tế đến từ các viện, trường uy tín trên thế giới trong vai trò giảng viên kiêm nhiệm.

Trải qua 30 năm phát triển, Bộ môn đã vinh dự nhận được nhiều bằng khen và danh hiệu thi đua: 2 danh hiệu Nhà giáo Ưu tú (PGS.TS. Hà Quang Thụy, PGS.TS. Lê Minh Khanh), 2 Huân chương Lao động hạng Ba, 2 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, 1 Kỷ niệm chương Bảo vệ An ninh Tổ quốc, 1 danh hiệu Quả cầu vàng CNTT, 5 Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, 1 Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ, 5 Bằng khen/Danh hiệu của Thành phố Hà Nội, 18 Bằng khen của Giám đốc ĐHQGHN.

Giảng viên hiện tại

TS. Nguyễn Thị Hậu (nguyenhau@vnu.edu.vn) – Chủ nhiệm Bộ môn: Phân tích dữ liệu tài chính, Phân tích dữ liệu Tin sinh (DNA/RNA…), Phát triển các ứng dụng web/mobile.

PGS.TS. Nguyễn Hải Châu (chaunh@vnu.edu.vn) – Nguyên Trưởng phòng Đào tạo, Nguyên Chủ nhiệm Bộ môn: Suy luận nhân quả (Causal inference), Tin học vật liệu (Materials informatics), Internet vạn vật (IoT), Hệ thống thông tin địa lý (GIS).

PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hóa (hoa.nguyen@vnu.edu.vn) – Nguyên Chủ nhiệm Bộ môn: Hệ thống thông minh (Intelligent Systems), Quản lý dữ liệu lớn (Big Data Governance), An ninh không gian số (Cyber Security), An ninh sinh trắc học (Biometric Security), Ứng dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Agentic AI, LLM, MLM, ….).

PGS. TS. Nguyễn Trí Thành (ntthanh@vnu.edu.vn) – Nguyên Phó chủ nhiệm bộ môn: Học máy, Khai phá dữ liệu (text/web, mạng xã hội, quy trình kinh doanh), Trí tuệ kinh doanh, Phát triển các ứng dụng trên nền web/mobile, Quản trị hệ thống, Xử lý song song.

GVC.ThS. Vũ Bá Duy (duyvb@vnu.edu.vn): Cơ sở dữ liệu, Kho dữ liệu, Phát triển các ứng dụng trên nền web/mobile.

TS. Dư Phương Hạnh (hanhdp@vnu.edu.vn): Quản lý dữ liệu quy mô lớn, Tối ưu hóa truy vấn, Phân tích đồ thị, Phát triển hệ thống nghiệp vụ, An ninh hệ thống.

TS. Lê Hồng Hải (hailh@vnu.edu.vn): Phát triển ứng dụng đa nền tảng web/mobile, Phát triển ứng dụng dựa trên nền tảng Low-code/No-code, Hệ thống cơ sở dữ liệu lớn NoSQL/NewSQL/Blockchain, Tăng cường ảnh dựa trên mô hình học sâu